Trong cuộc sống của chúng ta, điện 3 pha là dòng điện vô cùng quen thuộc, đặc biệt có ý nghĩa rất lớn trong lĩnh vực công nghiệp. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết và hiểu rõ về dòng điện này.
Câu hỏi được đặt ra là điện 3 pha là gì? Cách tính chỉ số điện 3 pha và những điều cần biết về dòng điện này,… tất cả sẽ được chúng tôi giải đáp ngay ở bài viết dưới đây.
Bài viết tham khảo: Cường độ dòng điện là gì?
Điện 3 pha là gì?
Điện 3 pha là dòng điện được sử dụng được sử dụng cho việc truyền tải, sản xuất công nghiệp sử dụng thiết bị điện có công suất lớn, nhằm giải quyết vấn đề tổn hao điện năng.
Hệ thống điện 3 pha có mấy dây nóng? Có thể bạn chưa biết, điện 3 pha bao gồm có 3 dây nóng và 1 dây lạnh, với 2 cách nối đó là nối hình sao và nối hình tam giác. Đường điện 3 pha cũng giống như 3 đường điện của 1 pha, chúng chung 1 dây trung tính, chạy song song với nhau, quan sát các đường dây điện hạ thế quanh khu vực đang sinh sống bạn sẽ thấy rõ điều này.
Điện 3 pha ở mỗi quốc gia, mỗi khu vực trên thế giới là không giống nhau, nó phụ thuộc vào lịch sử, cơ sở hạ tầng, điều kiện kinh tế, công nghệ,… và một số yếu tố khác.
Hiện nay, một số giá trị điện 3 pha hiện đang được sử dụng đó là:
+ 380V/3F: đây là loại điện áp mà Việt Nam sử dụng
+ 220V/3F: Mỹ sử dụng loại điện áp này
+ 200V/3F: đây là điện áp mà Nhật sử dụng.
Thông thường, điện 3 pha chỉ dùng trong công nghiệp, ít dùng cho sinh hoạt. Giá thành cung cấp đối với điện 3 pha sẽ cao hơn tương đối so với điện 1 pha, bởi đây là loại điện được xếp vào điện sản xuất kinh doanh, chứ không phải điện sinh hoạt.
Trên thực tế, rất nhiều gia đình có hệ thống điện 3 pha sẵn, lắp đặt thêm 1 chiếc ổn áp 3 pha để lấy đầu ra 220V 1 pha sử dụng cho sinh hoạt. Đây là cách làm rất tối ưu bởi tận dụng được lợi thế của nguồn cấp 3 pha. Khi sử dụng, điện 3 pha sẽ dùng cho thiết bị điện 3 pha và điện 1 pha sẽ dùng cho thiết bị điện 1 pha.
Đặc điểm cấu tạo, nguyên lý của dòng điện 3 pha
Cấu tạo
Cấu tạo của mạch điện 3 pha bao gồm:
+ Nguồn điện
+ Dây dẫn
+ Các tải 3 pha.
Muốn tạo ra được nguồn điện 3 pha, cần sử dụng máy phát điện xoay chiều 3 pha gồm: 3 dây quấn AX, BY, CZ và nam châm điện
+) Các dây quấn AX, BY, CZ có cùng số vòng dây và được đặt lệch nhau một góc 2pi/3 trong không gian.
Nguyên lý hoạt động
Khi nam châm quay với vận tốc không đổi, từ trường sẽ lần lượt quét qua các dây quấn và cảm ứng vào trong dây quấn. Lúc này, sức điện động xoay chiều cùng biên độ, tần số, chúng lệch pha nhau 1 góc 120 độ nếu xét về mặt thời gian là 1/3 chu kì.
Tải 3 pha thường là động cơ điện 3 pha, với các tổng trở của các pha lần lượt là A,B,C của tải Za, Zb, Zc. Nếu nối điện 3 pha bằng hình sao, chúng ta sẽ có 3 điểm cuối là X, Y, Z nối với nhau tạo thành điểm trung tính O. Cách nối còn lại là nối hình tam giác sẽ là đầu pha này nối với cuối của pha kia.
Việc sử dụng mạch 3 pha 4 dây trong sinh hoạt, nhờ có dây trung tính giúp tạo nên những ưu điểm khi sử dụng là:
+ Tạo ra hai trị số điện áp khác nhau là điện áp dây và điện áp pha, thuận tiện cho việc sử dụng đồ dùng điện.
+ Điện áp pha trên các tải vẫn giữ được bình thường, không vượt qua các giá trị định mức của đồ dùng điện.
Việc cân bằng điện giữa các pha là một trong những vấn đề mà ngành điện cẩn phải bỏ ra nhiều công sức, nỗ lực để khắc phục và thực hiện tốt. Bởi, sự chênh lệch pha cũng có thể sẽ là nguyên nhân gây cháy nổ thiết bị điện sử dụng, cũng như sự cố đến nguồn phát điện.
Hệ thống điện năng lượng mặt trời gia đình hòa lưới cũng là điện 3 pha có công suất lớn. Sử dụng điện năng lượng mặt trời vừa tiết kiệm tiền điện hàng tháng lại giúp bảo vệ môi trường.
Do đó, cho dù bạn đang sử dụng điện 1 pha, 2 pha hay 3 pha đều cần phải chú ý, tìm hiểu về các dòng điện để sử sụng một cách an toàn và hiệu quả nhất.
Ưu điểm của dòng điện 3 pha
Việc sử dụng điện áp 3 pha mang lại nhiều lợi ích và ưu điểm so với điện áp 1 pha rất nhiều, cụ thể như sau:
– Đây là dòng điện được sử dụng chủ yếu trong lĩnh vực công nghiệp, bởi những ưu điểm vượt trội mà nó sở hữu. Động cơ điện sử dụng điện ba pha có cấu tạo đơn giản cùng đặc tính tốt hơn nhiều so với động cơ sử dụng điện một pha.
– Đường dây truyền tải điện bằng điện ba pha tiết kiệm được dây dẫn hơn so với đường dây 1 pha khi sử dụng để truyền tải điện năng đi xa. Với hiệu điện thế lớn, điện 3 pha thường được sử dụng nhiều trong lĩnh vực công nghiệp, vận tải hoặc cho các thiết bị máy móc có tải trọng lớn hơn 1000 Watt.
– Có thể sử dụng được cả cho mạng lưới điện của gia đình, thông qua việc sử dụng ổn áp.
– Đối với các hệ thống tải điện cao áp, nguồn điện 3 pha có khả năng vận chuyển tốt hơn là nhờ vào hiệu suất dẫn điện lớn hơn, có khả năng chạy tải điện với công suất lớn, ít rủi ro về an toàn điện hơn cho con người, cùng với đó là chi phí xử lý lao động thấp. Ngoài ra, hệ thống dây và cáp dẫn điện 3 pha có tiết diện nhỏ và ít tốn kém hơn.
Cách đấu điện 3 pha thành 1 pha
Thông thường, điện 3 pha thường được nối theo 2 cách cơ bản sau: đó là cách nối hình sao (Y) và cách nối tam giác (Δ)
– Cách nối hình sao: để nối được hình sao, bạn cần nối ba điểm cuối của pha với nhau tạo thành điểm trung tính.
– Cách nối tam giác: với hình tam giác bạn cần lấy đầu pha này nối với cuối pha kia.
Dưới đây chúng tôi sẽ hưỡng dẫn người dùng cách để đấu điện 3 pha thành 1 pha trong hệ thống điện 3 pha 4 dây 380V:
Trước khi thực hiện đấu nối, bạn cần phải ngắt điện bằng cách ngắt aptomat nguồn. Sau đó, định vị vị trí để lắp công tơ, sử dụng kìm hoặc dao tách vỏ dây cáp 3 pha. Công đoạn này bạn cần phải thực hiện cẩn thận, tránh trường hợp làm mất lớp bảo vệ bên trong làm hở điện gây nguy hiểm.
Tiếp đến, bạn cần sử dụng kìm kẹp code để kẹp và giữ chặt đầu dây tác dụng, điều này giúp cho bạn có thể tránh hiện tượng lỏng dây trong quá trình siết chặt tiếp xúc giữa dây cáp với đồng hồ điện.
Đường dây hạ thế sẽ bao gồm 4 dây: 3 dây pha và 1 dây trung tính, 3 dây pha được gọi là dây nóng, dây trung tính gọi là dây nguội. Điện áp giữa 2 dây pha (nóng) là điện áp dây có giá trị 380V. Còn điện áp giữa 1 dây pha và dây trung tính là điện áp pha, có giá trị 220V, đây là dòng điện mà chúng ta cần tách ra. Để có thể tách điện 1 pha từ hệ thống điện 3 pha, bạn chỉ cần đấu với 1 dây pha bất kỳ và dây trung tính là có thể hoàn thành.
Tham khảo thêm: kWh là gì? Cách tính công suất tiêu thụ điện
Như vậy, bài viết trên đây chúng tôi đã giúp cho người dùng có thêm những thông tin để có thể hiểu hơn về dòng điện 3 pha. Để biết được cách tính chỉ số công tơ điện 3 pha, thì việc hiểu rõ về điện 3 pha là điều quan trọng trước nhất đối với người dùng. Hi vọng, những kiến thức chúng tôi chia sẻ trên đây sẽ thực sự hữu ích đối với người dùng trong quá trình sử dụng điện.
