Thường biến và đột biến là 2 nội dung quan trọng xuất hiện trong môn sinh học. Tuy nhiên, trong quá trình làm bài thi, bài kiểm tra nhiều học sinh vẫn còn nhầm lẫn giữa 2 khái niệm này. Bài viết này sẽ giúp các bạn phân biệt thường biến và đột biến chính xác nhất để đạt điểm cao trong các bài kiểm tra.
Thường biến là gì?
Trước khi so sánh thường biến và đột biến khác nhau ở điểm nào thì chúng ta sẽ tìm hiểu về thường biến trước. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết nhất về thường biến qua các thông tin dưới đây.
Khái niệm thường biến
Thường biến là những biến đổi ảnh hưởng trực tiếp của môi trường thuộc dạng kiểu hình phát sinh trong đời cá thể. Sự biến đổi của thường biến phụ thuộc vào môi trường và kiểu gen.
Tuy nhiên, trên thực tế yếu tố về kiểu gen lại không ảnh hưởng quá nhiều đến sự biến đổi đó và được xem như là không biến đổi. Chính vì vậy, chúng ta có thể hiểu đơn giản thường biến là những biến đổi ở kiểu hình phát sinh trong đời của cá thể, dưới ảnh hưởng trực tiếp của môi trường.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thường biến
Thường biến chỉ biến đổi về kiểu hình, không biến đổi kiểu gen và không di truyền từ thế hệ bố mẹ sang các đời sau. Nguyên nhân gây ra thường biến là do rối loạn các quá trình si nh lí hóa bên trong tế bào.
Vai trò của thường biến
Thường biến là một kiểu biến đổi không gây ảnh hưởng đến chất lượng của cá thể đó, nó chỉ tác động đến bên ngoài. Nhờ vậy mà các loại sinh vật có thể thích nghi và thay đổi cho phù hợp với từng kiểu môi trường. Kiểu biến đổi này có lợi đối với cả thực vật và các loài động vật.
Thường biến giúp cho cơ thể chúng ta phản ứng linh hoạt hơn về kiểu hình, đảm bảo thích ứng được những thay đổi nhất thời hoặc theo chu kỳ của môi trường. Từ đó, giúp cho các sinh vật thích nghi thụ động trước sự biến đổi của điều kiện môi trường. Thường biến không có khả năng di truyền nên không phải là nguồn nguyên liệu để chọn giống và tiến hóa.
Đột biến là gì?
Để biết được thường biến khác đột biến ở điểm nào, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về đột biến. Những thông tin dưới đây sẽ giúp cho các bạn trong việc phân biệt đột biến với thường biến.
Khái niệm đột biến
Đột biến là sự biến đổi bất thường trong vật chất di truyền ở cấp độ phân tử (gồm DNA, gen) hoặc cấp độ tế bào (các nhiễm sắc thể), dẫn đến sự biến đổi đột ngột của một hoặc một số tính trạng. Những biến đổi này có tính chất rất bền vững và có thể di truyền được cho các đời sau.
Đột biến là quá trình xảy ra đột ngột, ngẫu nhiên, riêng rẽ và không định hướng ở cơ thể sống trong điều kiện tự nhiên. Đột biến gen thường có hại cho cơ thể vì làm sai lệch các thông tin di truyền, dẫn đến rối loạn quá trình tổng hợp prôtêin. Một số ít loại đột biến có lợi và có ý nghĩa rất lớn đối với quá trình tiến hóa và chọn giống. Ngoài ra, còn có những đột biến không có hại, cũng không có lợi cho cơ thể mang đột biến.
Nguyên nhân dẫn đến tình trạng đột biến
Trong điều kiện tự nhiên, đột biến gen phát sinh là do những rối loạn trong quá trình tự sao chép của các phân tử ADN dưới ảnh hưởng phức tạp từ môi trường trong và ngoài cơ thể. Bên cạnh đó, nguyên nhân gây ra đột biến còn do các tác nhân vật lí hoặc hoá học gây ra như ánh sáng cực tím, chất gây ung thư hóa học,…
Các loại đột biến và vai trò tương ứng
Căn cứ vào tính chất xuất hiện, đột biến có thể phân chia thành các loại như sau:
- Đột biến gen: Là những biến đổi trong cấu trúc gen như mất, thêm hay thay thế cặp nucleotide. Nếu đột biến có liên quan đến 1 cặp nucleotit thì gọi là đột biến điểm. Đột biến gen làm xuất hiện các alen cung cấp nguyên liệu cho quá trình tiến hóa của sinh vật. Đột biến gen cũng có vai trò cung cấp nguyên liệu cho quá trình tạo giống.
- Đột biến nhiễm sắc thể: Là loại đột biến gồm các loại đột biến cấu trúc nhiễm sắc thể (mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn hay chuyển đoạn) và đột biến số lượng nhiễm sắc thể (thể dị bội và đa bội). Loại đột biến này có thể làm rối loạn liên kết của các cặp nhiễm sắc thể tương đồng trong giảm phân, nhằm thay đổi tổ hợp các gen trong giao tử để biến đổi kiểu gen và kiểu hình.
Phân biệt thường biến và đột biến chi tiết nhất
Phân biệt thường biến và đột biến là nội dung rất quan trọng, được nhiều người quan tâm trong nghiên cứu sinh học, ứng dụng thực tế. Chúng ta hãy cùng tìm hiểu qua thông tin dưới đây để biết được sự khác nhau giữa thường biến và đột biến là gì nhé!
Điểm giống nhau giữa thường biến và đột biến
Điểm giống nhau của thường biến và đột biến là:
- Đều dẫn đến sự biến đổi về kiểu hình của cơ thể.
- Có sự tác động của yếu tố môi trường
Xem thêm: Linh kiện súng bắn bu lông gồm những gì? Địa chỉ bán lẻ
Sự khác biệt giữa thường biến và đột biến
| Thường biến | Đột biến |
|
|
Từ những nội dung trên, chúng ta có thể thấy được những kiến thức sinh học hay và bổ ích. Hy vọng bài viết mang đến những thông tin hữu ích để các bạn học sinh đạt được điểm cao và ứng dụng hiệu quả được vào thực tế.
